2024 PARİS SKANDALLAR OLİMPİYATI
Olimpiyat oyunlarının tarihine bakacak olursak; Pagan inanışın ( çok tanrılı din) bir ürünü olan Antik Olimpiyatlar dini amaçlı (Panhellenik) Tanrılar tanrısı dedikleri Zeus adına düzenleniyordu.
Panhellenik oyunlar: Dört türlüydü (Pythia, Nemer, İsthmiave Olimpia ) ve her yıl en az biri yapılacak biçimde düzenlenirdi.
Pythia Oyunları: İlk olarak İ.Ö. 582′de düzenlendi. Roma İmparatoru Lulianus’un hükümdarlığı sırasında (İ.S. 361-363) hâlâ yapılıyordu. Büyük olasılıkla Olimpiyat Oyunları ile aynı zamanda sona ermiştir. Her dört yılda bir Ağustos ayında Apollon onuruna Delphi’de düzenlenirdi.
İsthmia Oyunları: Her iki yılda bir Nisan-Mayıs aylarında düzenleniyordu. Roma imparatoru Lulianus’un hükümdarlığı sırasında hâlâ yapılıyordu. Posedion onuruna Korint de düzenlenmekteydi.
Nemer Oyunları: İlk kez İ.Ö. 573′de düzenlenen bu oyunlar, iki yılda bir, Temmuz ayında Zeus onuruna Nemea da yapılmaktaydı.
Olimpiyat oyunları; Dini amaçlı oyunlardan biri olmasına karşın içlerinde en çok katılımın olduğu, en saygınıydı.Zeus’un onuruna düzenlenen bu şenlikler M.Ö.776 –M.S.393 arasında 292 defa her 4 yılda bir düzenlenmiş, 1168 yıl devam etmiştir.
Olimpiyat oyunları, sadece Yunan halklarının katıldığı, panhellenik oyunlar adı verilen dini amaçlı, tanrılarını anmak için yapılan karşılaşmalardı. Halk, hem çeşitli spor etkinliklerini izliyor hem de muhtelif tanrılara adanan bir etkinlikte yer almakla ibadet etmiş oluyordu.
Antik olimpiyatlar bir stad boyu (192 m.) koşu ile başlamış, 13 olimpiyat (52 yıl) sadece bir stad boyu koşu yarışmaları yapılmış, daha sonraları diğer spor dalları ilave edilmiştir.
Antik olimpiyatlarda; Erkeler ise çırılçıplak yarışırlar, kadınlarise yarışamaz ve olimpiyatları seyredemezlerdi. “Erkeklerin, kadın bedenlerini hareket halinde görmelerinin, ortamda istenmeyen sonuçlara yol açabileceği endişesini” dile getiren organizatörler, 1900’ların başlarına kadar kadınların Olimpiyat Oyunları’na katılmasını yasaklamıştı. Bazı dallarda yarışmalarına izin verildikten sonra ise kıyafetlerin “kapalı” olması kararlaştırılmıştı.
Yunanca jimnastik ve gymnasium kelimeleri, çıplak ve çıplak hareket anlamına gelen Yunanca gymnos kelimesindentüremişti.
Modern olimpiyatlar da ırkçı ve ayrımcı bir yaklaşımla başladı.
İlk modern Olimpiyat Oyunları 6 Nisan 1896’da Atina’da düzenlenmişti. Pierre de Coubertin, Olimpiyat sözleşmesine, “Yarışmalara sadece beyazlar ve erkekler katılabilir.” maddesini yazmıştı.
1896 Atina olimpiyatlarında sadece beyaz erkekler yarıştı.
İşte Dünyanın en büyük spor organizasyonunun temelleri bu şekilde atılmıştı.
2024 Paris olimpiyatlarına gelince;
Pagan inanışın ( çok tanrılı din) ürünü olan Olimpiyatların açılış töreni öncesi kilisede ayin düzenlendi. Aralarında Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach, Paris Belediye başkanı Anne Hidalgo ve bakanların da olduğu bir grup kilisede ayin düzenledi.
Öte yandan aynı Fransa, ülkeleri adına yarışan sporcuların başörtüsü takmalarını "laiklik" gerekçesiyle yasakladı. Ancak diğer ülkelerin kadın sporcuları başörtüleri ile yarışmalara katıldığı görüldü.
Başörtüsü takmasına izin verilmeyen Fransız atlet açılış törenine şapkayla katıldı
Olimpiyatlar'da 400 metre bayrak yarışında Fransa'yı temsil edecek olan Sounkamba Sylla, ülkenin laiklik prensipleri sebebiyle açılış törenine başörtüsüyle katılamadı.
Sounkamba Sylla, geçtiğimiz hafta sonu sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "Kendi ülkende düzenlenen Olimpiyatlar'a seçiliyorsun, ama başörtüsü taktığın için açılış törenine katılamıyorsun" yazdı.
26 Temmuz'daki açılış töreninde çoğu LGBT sanatçılar tarafından sunulan bir performans, dini değerlerle "alay ettiği" gerekçesiyle eleştirildi.
İtalyan ressam Leonardo da Vinci’nin ünlü eseri "Son Akşam Yemeği"nin modern bir canlandırması olarak ekrana geldi.15'inci yüzyılda yapılan ve İsa Peygamber'in çarmıha gerilmeden önce havarileriyle yediği son akşam yemeğini tasvir eden Da Vinci eseri, Hristiyanlar tarafından önemli bir sembol olarak görülüyor. Dünya genelinde Hristiyan gruplar, bu performansı eleştirdi.
Fransız Katolik Kilisesi açılış töreninde "Hristiyanlık ile dalga geçilen ve alay edilen anlar" olduğunu söyleyerek tepki gösterdi.
Açılış törenlerindeki sapkın dayatmalara bir de erkek mi, kadın mı olduğu belirsiz sporcuların tartışması eklendi.
Boks branşında erkekten dönme kadınlarda yarıştırıldı.
Boks branşı kadınlar 66 kiloda, tartışmaların odağındaki Cezayirli boksör Imane Khelif, altın madalya kazandı. ImaneKhelif, son 16 turunda İtalyan boksör Angela Carini ile karşılaşmış, Carini müsabakanın 45. saniyesinde ringden çekilmişti. ( Imane Khelif’in erkekten dönme olması sebebi ile)
Bu müsabakanın ardından Cezayirli sporcu dünya gündeminde en çok konuşulan isimlerden birisi olarak dikkati çekti.
Khelif'in 2023 Kadınlar Dünya Şampiyonası'nda gerekli uygunluk kriterlerini karşılayamadığı ( Kadın olmadığı)gerekçesiyle diskalifiye edilmesine rağmen olimpiyatlara katılmasına izin verilmişti.
Kadınlar 57 kilogram yarı finalinde milli boksörümüz Esra Yıldız Kahraman, Lin Yu Tinge 5-0 mağlup oldu ve bronz madalya kazandı. Kahraman, daha önce cinsiyet testini geçemeyen boksörle dövüşmesine X kromozomu işareti yaparak tepki gösterdi.
Boks Olimpiyat programından çıkartıldı. 2028 olimpiyatlarında sporcular boks branşında yarışamayacaklar.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Yönetim Kurulu, IOC’nin iç birimlerince hazırlanan rapor sonrasında aldığı kararla Dünya Boks Birliği IBA’i bir süreden beri tanımıyor. IOC yönetim kurulu bu kararını 22 Haziran 2023 Çarşamba günü yapılan genel kurul toplantısının ardından duyurdu.
Kararda IBA’in IOC tarafından belirlenen koşulları karşılayamadığını ifade edildi. Uluslararası Boks Birliği (IBA), 2019’dan bu yana IOC tarafından tüm boks faaliyetlerinden geçici olarak men edilmişti.
2020 Tokyo olimpiyatlarında yer alan karate ( 4 madalya almıştık) 2024 Paris olimpiyatlarında programdan kaldırılmış yerine dans yarışması konulmuştu. 2028 Los Angelesolimpiyatlarında boks la birlikte dans yarışması da yer almayacak.
2024 Paris olimpiyatlarında yapılan başka bir skandal; İsrail’in olimpiyatlara alınması
Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle Rus ve Belarus’lusporcuların olimpiyatlara yalnızca tarafsız sporcu statüsü altında katılmasına izin verildi.
Gazze’de soykırım yapan İsrail ordusuna mensup bazı eski askerlerin Paris'teki müsabakalara katılarak sporcuların arasında bulunması ve olimpiyatlar gibi uluslararası etkinliklerde yer almaları da tepki ile karşılandı.
İsrail'in olimpiyatlara katılımı birçok milletvekili ve sivil toplum kuruluşları tarafından protesto edildi.
CIO burada da çifte standart uyguladı. Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle Rus ve Belarus’lu sporcuların olimpiyatlara yalnızca tarafsız sporcu statüsü altında katılabilirken, İsrail devlet olarak katıldı.
Ukrayna'da kan döken Rusya'nın alınmaması doğru bir karardır. Ancak, Filistin'de çoluk çocuk, kadın erkek, yaşlı genç bakmaksızın 40 bine yakın Filistinli'yi katleden İsrail'in alınması neyle açıklanabilir?
Bayrak ve anons skandalları:
Önce Olimpiyat bayrağının Trocadero Meydanı'nda ters çekilmesi,
Türkiye'nin kazandığı bronz madalya töreninde bayrakların yanlış yüksekliklerde asılması, diplomatik bir skandal olarak yorumlandı.
Ayrıca Güney Kore kafilesinin açılış töreninde "Kuzey Kore" olarak anons edilmesi, diplomatik bir gaf olarak tarihe geçti ve organizatörlerin özür dilemesine neden oldu.
Aynı zamanda, Olimpiyat Köyü'nde konaklayan sporcuların, konforsuz yataklar, odalarda klima ve yeterli beslenme imkânlarının olmaması nedeniyle yaşadıkları zorluklar, oyunların başarısını gölgede bıraktı.
Seine nehrindeki su kalitesinin yetersizliği nedeniyle triatlonmüsabakaları ertelendi,
Seine Nehri’nde yarışan bazı yüzücülerin, hijyensorunlarından dolayı hastanelik olması da bir başka tartışma konusu oldu.
Organizasyona yöneltilen diğer bir önemli eleştiri ise göçmenler ve evsizlerle ilgiliydi. Fransa, Olimpiyat Köyü'nün bulunduğu L'Ile-Saint-Denis banliyösü dahil Paris'in farklı yerlerinde yaşam mücadelesi veren binlerce göçmenin ve evsizin köprü altlarında ve sokaklarda çok kötü şartlarda yaşam savaşı verdiği durumu gizlemek ve Fransa'nın imajına zarar vermemek adına onları başka yerlere nakletti. Orleans Belediye Başkanı, hükümeti Olimpiyat Oyunları sırasında evsizleri ve göçmenleri saklamaya çalışmakla suçladı.
2024 Paris skandallar ve yönetim eksiklikleriyle hatırlanacak bir Olimpiyat oldu.
Modern Olimpiyatlar’ı bir Fransız başlatmış olsa da son tahlilde Fransızların 128 yıl sonraki oyunları düzenleyişi, daha epeyce konuşulacağa benziyor.
